Home » , , , » Komunidade Suku Cuiña balun seidauk hatene mekanizmu eskola planu prioridade Suku

Komunidade Suku Cuiña balun seidauk hatene mekanizmu eskola planu prioridade Suku

Polítika PNDS iha ninia definisaun rasik kona ba partisipasaun komunidade iha implementasaun mekanizmu, ne’ebé hatuur tia ona, iha regimentu geral Art. 4 alínea (A, B no G), ne’ebé valorize partisipasaun komunidade ba prosesu eskolla planu prioridade Suku. 

Prinsipiu Polítika PNDS klaru ona hodi orienta ninia implementasaun mekanizmu polítika maibé, komunidade iha Suku Cuiña seidauk partisipa másimu iha prosesu eskolla planu prioridade Suku.  Situasaun partisipasaun ba implementasaun polítika PNDS iha Suku Cuiña, bainhira ekipa MDI implementa atividade entrevista no focus diskusaun grupu no maioria partisipante sira hato’o katak seidauk hatene kona ba sistema eskolla planu prioridade Suku. Bazeia ba observasaun ekipa MDI komunidade menus koñesimentu kona ba sistema eskolla planu prioridade Suku, situasaun refere ninia efeitu ba planu prioridade Suku ladún apropriadu. Nomos sei afeta ba prestasaun rejimentu jerál Art. 4 Alinea (A, B no G).  Bainhira ekipa MDI verifika rezultadu implementasaun konstrusaun fíziku iha Suku Cuiña, komunidade iha Aldeia Noafafo, bairo Sonamnasi no Biseo susar asesu ba bee mos no Postu Saúde.

Situasaun Jerál Komunidade Suku Cuiña Aldeia Noafafo no Noapai

Komunidade Aldeia Noafafo ho total populasaun 1045 hó total feto 549 no mane 496 nune’e mós uma kain 207, nomos Aldeia Noapai ho populasaun 789 ho total Feto 373 no Mane 416 nune’e mós uma kain 166. Husi númeru populasaun mensiona inklui mós númeru populasaun husi Bairro Sonamnasi no biseo ne’ebé ekipa MDI vizita bá.  Bazeia istória komunidade husi bairru sonamnasi no Biseo hato’o katak iha tempu bailoro naruk bee menus tebes, nune’e situasaun refere obriga komunidade ne’ebé iha forsa sei dudu karosa hodi asesu bee matan ne’ebé dook husi hela fatin no komunidade ne’ebé idade avansadu ona difisil atu Lao ba fatin do’ok.  

Bazeia bá imajen sorin hatudu bee matan besik maran ona no alin sira bainhira kuru bee, sira sei hein malu, nomos bee ne’ebé sira kuru ladún saudavel ba sira nia saúde. Maibé komunidade sira laiha alternativu seluk hodi bele hetan bee matan ne’ebé saudavel liu. 

Istória seluk kona bá situasaun Saúde iha Bairo sonamnasi no Biseo hato’o katak bainhira komunidade enfrenta moras iha tempu udan no mota tun difisil tebes atu asesu ba Postu Saúde, tanba entre hela fatin komunidade no Postu saúde dook liu Estimasaun distánsia ± 8 kilómetru no sei hakat ba mota. Bainhira tempu udan komunidade sira hein de’it bainhira mota normaliza fila fali mak bele hakat, no balun moras todan husu solidariedade ba malu liu husi hulan malu hodi asesu ba Postu saúde.

Iha situasaun seluk kondisaun fisiku uma eskola ne’ebé ho uma tali no ninia didin ho bebak ne’ebé a’at ona no uma refere sobu ona, nune’e obriga mestre sira buka alternativu hodi jere kuantidade alunu sira husi primeiru anu no segundu anu utiliza sala Ida de’it. Fatin eskola mos bainhira tempu udan boot bee tama ba eskola no iha ambiente eskola mós tahu hotu nune’e afeta ba ambiente ezersísiu adisionál alunu sira ninia.  

Bainhira ekipa MDI dada lia ho reprezentante komunidade situasaun hirak ne’e hato’o ona ba parte kompetente Governu Rejional no Nasional liu –liu ba diresaun Governu relevante maibé seidauk follow up nune’e kondisaun refere kontinua eziste. 

 refere komunidade mós eskolla ona ba implementasaun mekanizmu Polítika PNDS liu husi prosesu sosializasaun maibé situasaun refere seidauk bele realiza tanba despeza polítika orsamentu ne’ebé aloka menus liu hodi bele responde ba frekuénsia prioridade sira hatán husi Koordenadór PNDS Região Oe –Cusse.    

 Rekomendasaun 

  • Rekomenda ba Parlamentu Nasional hodi halo revizaun ba polítika númeru orsamentu ne’ebé define iha rejimentu polítika PNDS;
  • Rekomenda ba Prezidente Autoridade RAEOA atu tau planu prioridade ba konstrusaun fíziku iha Nivel Suku no Aldeia;
  • Rekomenda ba Sekretariadu Nasional atu halo verifikasaun ba poténsia prioridade sira ne’ebé identifika ona iha Nivel Suku no Aldeia.   


Comments
0 Comments

0 comments:

Post a Comment

FACEBOOK

Publikasaun MDI